Ostatni etap rozbudowy Twierdzy Brzeskiej przypadł na lata 1912–15. W tym czasie wzniesiono 12 fortów, które miały tworzyć nową, główną linię obrony (II Pierścień). Cztery z tych obiektów znajdują się po polskiej stronie, a jednym z nich jest Fort „L”.

Fort „L” został zbudowany we wsi Lebiedziew (obecnie w pobliżu trasy 816), w parciu o projekty przygotowane przez carskich inżynierów: gen. Konstantego Wieliczko, gen. Nestora Bujnickiego i płk. Małkowa – Panina. Kształtem był zbliżony do fortów w Koroszczynie i Kobylanach. Różnice w szczegółach wynikły z lokalnych uwarunkowań terenu. Tak jak pozostałe forty z tego okresu nie został całkowicie ukończony, ale etapowe wznoszenie umożliwiało jego wykorzystanie w celach bojowych.

Posiadał potężne, żelbetonowe mury o grubości od 2,5m do 5m, które dodatkowo były chronione przez ziemne nasypy. Oś główną wyznaczała poterna osiowa (tunel), łącząca czoło fortu z kazamatami i koszarami z tyłu. Poterna umożliwiała bezpieczne przemieszczanie się żołnierzy pomiędzy poszczególnymi częściami obiektu. Górę – tzw. koronę wału zajmowały stanowiska na działa przeciwszturmowe z wielkimi hakami, służącymi do ich kotwiczenia. Mocowania miały zabezpieczać przed zsunięciem się dział w dół po wystrzale. Do naszych czasów zachowały się dwa takie miejsca. Na górze znajdowały się również tzw. ławki strzeleckie – stanowiska strzeleckie dla piechoty oraz załóg obsługujących ciężkie karabiny maszynowe. Fort został zbudowany w taki sposób aby jego sylwetka wtapiała się w teren, utrudniając tym samym skuteczny nieprzyjacielski ostrzał. Dodatkowo był chroniony polami minowymi, zasiekami i kratami przeciwszturmowymi (przeszkodą Oszczewskiego – Krugliga), utrudniającymi atak wrogiej piechoty.

Fort „L” nie przeszedł swojego „chrztu bojowego” w czasie I wojny światowej. Rosjanie oddali go wojskom niemieckim i austriackim bez walki. W dniach 8 – 12 sierpnia 1915r. ewakuowali załogę wysadzając poszczególne części obiektu (skrzydła oraz kaponierę na osi głównej). Była to taktyka spalonej ziemi, uniemożliwiająca przeciwnikowi wykorzystywanie porzuconych obiektów. Wojska carskie stosowały ją dosyć często.

Obecnie Fort „L” pozostaje w stanie tzw. trwałej ruiny. Porasta go gęsta roślinność. Taki charakter nadaje mu pewną aurę tajemniczości i mroczności. Zarośnięte gruzy, ciemne korytarze, głębokie studnie i zerwane stropy pobudzają wyobraźnię i fascynują poszukiwaczy przygód. Igrający w potężnych murach wiatr snuje śmiałkom opowieść o przeszłości, ożywiając dawno zapomnianą historię.

Opracował: Dominik Litwiniuk